Piernik świąteczny to ciasto dość proste w wykonaniu. Jedynym wyzwaniem jest to, że wymaga od nas cierpliwości na czas leżakowania, które wydobędzie jego pełen potencjał i wyjątkowy smak. W niejednej książce kucharskiej znajdziesz prosty przepis na piernik świąteczny, który zrobisz nawet w godzinę. Najlepszy przepis wymaga jednak od cukiernika czekania. Warto poświęcić więcej czasu. Gdy to zrobisz, Twój staropolski piernik będzie niezastąpionym specjałem, a Twój sposób pieczenia z pewnością znajdzie naśladowców.
Zadbaj o kilka szczegółów!
By Twój piernik wyszedł idealnie, zatroszcz się o kilka drobnych, acz znaczących szczegółów.
Błyszczącą polewę czekoladową
Wyjątkowy piernik wymaga wyjątkowej oprawy. Do tej roli idealnie nada się polewa czekoladowa. Najlepiej zrobić ją z czekolady gorzkiej. Wymieszaj tabliczkę w kąpieli wodnej z łyżeczką oleju kokosowego (to on nadaje połysku), wymieszaj do połączenia składników i zdejmij z kąpieli. Po lekkim przestudzeniu udekoruj swoją polewą piernik.
Jeśli jednak preferujesz czekoladę mleczną, karmelową lub nawet białą, nic nie stoi na przeszkodzie, by ją wykorzystać. Ponadto, zamiast śmietanki kremówki możesz użyć masło lub margarynę – smak także będzie wyśmienity. Skoro ma to być Twój najlepszy piernik, wykorzystuj dodatki sprawdzone na bazie własnego doświadczenia. Gotową polewę z wybranej czekolady wylej na ciasto lub posmaruj je za pomocą pędzelka. Pozostaw do ostygnięcia i ciesz się efektem swojej wielotygodniowej pracy.
Polewa czekoladowa... bez czekolady
Jeśli masz w domu kakao, możesz je wykorzystać do zrobienia prostej polewy. Składniki, których do tego potrzebujesz to:
- 80-100 g kakao Ciemnego z Ghany E.Wedel
- 200 g masła
- 180-200 g cukru pudru
Wykonanie:
W rondelku rozpuść masło. Wymieszaj je z cukrem pudrem (jeśli go przesiejesz, szybciej uzyskasz gładką konsystencję polewy). Dodawaj stopniowo kakao (do uzyskania pożądanej konsystencji). Podobnie jak w przypadku polew z czekoladą, tę również odstaw do wystudzenia i udekoruj nią ciasto piernikowe póki jest jeszcze ciepłe.
Wysokiej jakości składniki na piernik idealny
By Twój piernik był mięciutki i przepyszny (nie tylko przed świętami), zadbaj o produkty najwyższej jakości. Dojrzewający piernik wymaga sporo przygotowań i czasu, nie marnuj go więc przez źle dobrane składniki. Tu w żadnym wypadku nie idź na skróty.
Kupując mąkę na ciasto piernikowe, wybierz wyższy typ – 500 lub 650. Te rodzaje mają szerokie zastosowanie przy wypiekach ciast, ciasteczek i właśnie piernika. Najlepiej będzie tu też smakował dodatek miodu naturalnego.
Jeśli chodzi o składniki takie jak jajka czy mleko, zadbaj po prostu, by były świeże i odpowiednio przechowywane, a jajka wybierz najlepiej wiejskie lub zerówki.
Wybierając orzechy, korzystaj ze sprawdzonych marek w sklepie. Jeśli masz zaufane źródło lub ryneczek, nie wahaj się teraz tego wykorzystać. Kiedy chodzi o jakość składników do przygotowania piernika, jest tu niewiele miejsca na kompromisy.
Ciasto na piernik – soda oczyszczona czy proszek do pieczenia?
W przepisie głównym na piernik została użyta soda oczyszczona. Jeśli jednak braknie Ci jej w kuchni, możesz zastąpić ją łyżeczką proszku do pieczenia, efekt będzie tak samo dobry. Proszek do pieczenia jest więc jak najbardziej dozwolony.
Przyprawy korzenne
Czy wiesz, że piernik swoją nazwę zawdzięcza słowu „pierny”, czyli pieprzny? Obok cynamonu, anyżu, kardamonu i gałki muszkatołowej, to właśnie pieprz jest jednym ze składników mieszanki korzennych przypraw, która od wieków podkreśla smak wypieku. Dodatek wyrazistych przypraw nadaje mu unikalny smak, lecz ich rodzaj i ilość możesz dopasować do swoich upodobań.
Jeśli lubisz bardzo aromatyczne wypieki, zwiększ porcję przypraw. Gdy stronisz od intensywnych smaków, dodaj ich mniej. Nie przepadasz za którąś z przypraw? Możesz zawsze skomponować własny korzenny miks ze swoich ulubionych składników. W grę wchodzą tu całkiem ciekawe opcje, takie jak:
- anyż
- cynamon
- gałka muszkatołowa
- szafran
- kardamon
- goździki.
Aby domowa przyprawa miała konsystencję proszku, możesz zmiksować niektóre przyprawy w młynku do kawy lub utrzeć swoją mieszankę na proszek w moździerzu.
Taką przyprawę do piernika możesz wykorzystać także do przyszłych wypieków. Jeśli robisz już piernik tradycyjny, może przy okazji powstaną świąteczne pierniczki, które udekoruje cała rodzina?
Leżakowanie ciasta na aromatyczny piernik
Zgodnie ze staropolskim przepisem, ciasto na piernik powinno leżakować. Aby się nie spieszyć, warto zacząć je przygotowywać z końcówką listopada lub na początku grudnia. Zacznij od podgrzania miodu, dodania masła oraz cukru. Gdy przestygną, wsyp do nich mąkę, przyprawy korzenne oraz jajka. Później dalsze kroki.
Ta kolejność jest istotna, bo pozwala wymieszać dokładnie wszystkie składniki. Gdy wyrobisz już ciasto na piernik, pamiętaj o trzymaniu go w chłodnym miejscu. Niech będzie przykryte złożoną ściereczką.
Jeśli obawiasz się, że ściereczka się zsunie, a ciasto obeschnie, możesz dodatkowo przykryć je pokrywką – zostaw ją jednak lekko uchyloną. Ciasto na piernik powinno dojrzewać kilka tygodni, a upieczone na kilka dni przed Bożym Narodzeniem dodatkowo zmięknie i nabierze puszystości. Kiedy poczujesz aromat wypiekającego się piernika, przypomną Ci się piękne, białe święta z dzieciństwa.
Na to uważaj!
Zwróć uwagę na kilka szczegółów, których pominięcie może utrudnić Ci cieszenie się świątecznym przysmakiem, a piernik idealny może wyjść nie do końca tak, jak sobie życzysz.
Przywieranie piernika
Jak zrobić piernik, który nie przywiera? Przede wszystkim przed wyjęciem go poczekaj, aż ciasto i forma porządnie przestygną. Wtedy lekko podważ nożem brzegi piernika. Jeśli w dalszym ciągu nie będzie chciał opuścić formy, owiń ją ręcznikiem kuchennym zamoczonym w lodowatej wodzie i odczekaj kilka minut. Możesz też zanurzyć ostrożnie formę w naczyniu z wodą z lodem większym niż blaszka. Dzięki temu wyciągniesz piernik w całości i unikniesz jego kruszenia się.
Zbyt suchy piernik
By piernik nie był zbyt suchy, konieczne jest wcześniejsze dojrzewanie ciasta. Jeśli jednak nie masz na nie czasu i przygotowujesz wypiek na ostatnią chwilę, może zdarzyć się, że ciasto będzie wymagało nieco dodatkowej pracy. Zbyt suchy piernik warto w takiej sytuacji nasączyć. Możesz go skropić od wewnętrznej strony likierem (szczegóły poniżej) i przełożyć powidłami śliwkowymi. Uważaj też na temperaturę pieczenia – piekarnik nagrzany powyżej 180°C zwiększa ryzyko, że Twój piernik będzie przesuszony.
Czas pieczenia
W przypadku gdy zapomnisz zawczasu nastawić piekarnik, nic straconego. Formę z masą możesz wstawić do jeszcze nienagrzanego piekarnika. Brak wstępnego rozgrzewania sprawi, że piernik będzie przyjemnie chrupki i odpowiednio wyrośnięty w środku. Ciasto powinno spędzić minimum pół godziny w temperaturze 180°C.
By sprawdzić, czy jest już gotowe, wykonaj test suchego patyczka. Po wyciągnięciu powinien być zupełnie czysty, nie zaś oblepiony surowym ciastem. Piernik po upieczeniu pozostaw w otwartym piekarniku – szybkie wyjęcie i nagła zmiana temperatury sprawi, że ciasto opadnie i popęka. W czasie studzenia w całym Twoim domu zapachnie świętami.
Piernik na święta na ostatnią chwilę
Masz przygotowane wszystkie składniki: miód, cukier, jajka, mąkę, przyprawy do piernika, rozgrzany piec, tylko wydaje Ci się, że brakuje już czasu? Wciąż nic straconego, piernik jeszcze może wyjść.
Chcesz zwilżyć piernik? Użyj powideł śliwkowych!
Upiecz piernik (w tym przypadku również pozostaw ciasto w piecu na kilka minut po jego wyłączeniu) i rozkrój go na paski – pionowo, nie poziomo, i zadbaj, by plastry nie były cieńsze niż 3 centymetry. Przygotuj powidła śliwkowe. Są doskonałym dodatkiem do piernika, a jeśli masz domowe, to jeszcze lepiej! Użyj powideł śliwkowych, smarując nimi warstwy piernika i składając go z powrotem. Jeśli nie masz domowych powideł śliwkowych, ale chcesz je zrobić, poniżej znajdziesz prosty przepis.
Powidła śliwkowe - składniki:
- 1 kg bardzo dojrzałych śliwek
- opcjonalnie: około 150 g cukru
Przygotowanie:
Wykonanie powideł śliwkowych nie jest bardzo skomplikowane. Postępuj według poniższej prostej instrukcji:
- Śliwki dokładnie umyj (możesz przez chwilę trzymać je nawet w misce z wodą) i usuń z nich pestki;
- Umieść śliwki w dużym garnku i podlej niewielką ilością wody – naprawdę niewielką tak, by zaledwie przykryć dno. Chodzi o to, by owoce się nie przypaliły;
- Smaż konfitury na małym lub średnim ogniu – wytrwale i na spokojnie. Owoce będą puszczać sok, kurczyć się i rozmiękać aż przybiorą formę gęstej masy. Ciebie powinna jednak interesować konsystencja gotowych powideł. Po zanurzeniu łyżki i nabraniu trochę powideł do spróbowania powinien zostać po nich ślad na powierzchni masy śliwkowej – wtedy masz pewność, że są gotowe;
- Jeśli używasz cukru, wsyp go pod koniec smażenia powideł śliwkowych. Wiedz jednak, że wydłuży to nieco czas przygotowania, gdyż cukier rozrzedza konfitury. Poczekaj, aż sok zredukuje się i powidła będą gotowe;
- Gotowe konfitury odstaw do wystudzenia i po tym czasie możesz przełożyć powidłami śliwkowymi swój piernik. Smacznego!
Powidła śliwkowe możesz przyprawić cynamonem lub rozpuścić w nich (pod koniec) kawałki gorzkiej czekolady.
Dzięki powidłom śliwkowym Twój piernik, nawet jeśli zrobiony nieco później, będzie przepyszny, wilgotny i delikatny. Oczywiście możesz użyć też gotowych powideł. Wybierz swój ulubiony smak i dodaj ich tak dużo jak lubisz. Nie ma nic lepszego niż wilgotny piernik świąteczny!
Na koniec wierzch piernika polej polewą czekoladową i udekoruj wybranymi bakaliami. Taki wypiek z pewnością zachwyci Twoich bliskich i gości. Smacznego!
Więcej polewy!
Jeśli chcesz, by Twój staropolski piernik miał więcej czekolady lub smak powideł śliwkowych nie należy do Twoich ulubionych, jest jeszcze jedna opcja na przełożenie wypieku. Rozkrój ciasto na kawałki i każdy z nich polej lub posmaruj polewą, po czym złóż je z powrotem. Uzyskasz smaczny piernik przekładany czekoladą, która wsiąknie w każdą z warstw. Jeśli robisz piernik w przyspieszonym trybie, możesz przed użyciem polewy lekko skropić go likierem (pomarańczowym lub migdałowym) dla większej wilgotności i smaku.
Prawdziwy piernik – długowieczne, wytrzymałe ciasto
Historia piernika nie jest jednoznaczna i istnieje wiele jej wersji. Jedna z nich mówi, że pierwszy przepis na wypiek pochodzi z 2400 r. p. n. e. z Grecji, inna, że z Francji z 922 r. n. e. Pewne jest to, że przez stulecia piernik był symbolem statusu społecznego i prestiżu. Jego główne składniki – miód, cukier i przyprawy korzenne – były bardzo drogie i pozwolić sobie na nie mogli jedynie przedstawiciele najwyższych warstw społecznych.
W Polsce pierwszy cech piernikarzy powstał w Krakowie. Popularyzacja piernika i wielodniowe podróże po lądzie przyczyniły się do ostatecznego kształtu, receptury ciasta i jego długiej wytrzymałości (piernik bez dodatków w odpowiednich warunkach można przechowywać nawet przez kilka miesięcy).
Piernik idealny – co jeszcze na wierzch?
Pyszny, wilgotny i aromatyczny piernik zrobiony, pozostaje tylko go udekorować. Jeśli polewa czekoladowa to dla Ciebie za mało, może spróbuj przyszykować lukier? Do ciasta piernikowego najlepiej się sprawdzi lukier królewski. Jak go przygotować?
Składniki:
- 2 białka
- 200 g cukru pudru
- 1-1,5 łyżeczki soku z cytryny
Wykonanie:
- Ubij białka – nie na sztywną pianę, wystarczy je spienić (około 30 sekund działania na najwyższych obrotach miksera powinno wystarczyć);
- Roztrzepane jajka posyp przesianym cukrem pudrem i ucieraj, tym razem na niskich obrotach miksera do uzyskania gładkiej, jednolitej konsystencji;
- Pod koniec ucierania dodaj sok z cytryny i dokładnie wymieszaj całość.
Takim lukrem możesz udekorować swój piernik, nawet tuż przed świętami.
Jeszcze prostszy lukier
Jeśli do świąt zostało już mało czasu, a przed Tobą jeszcze wiele obowiązków, możesz przygotować lukier w nieco prostszej wersji. Jak to zrobić? Przesiej potrzebną ilość cukru pudru do miski i stopniowo zwilżaj go wodą, sokiem z cytryny lub mieszanką tych dwóch produktów. Całość ucieraj dokładnie, do momentu, gdy lukier uzyska pożądaną przez Ciebie konsystencję. Im gęstszy, tym dłużej będzie zastygał, ale też utworzy chrupką, pyszną skorupkę na wierzchu. To z pewnością wpłynie na to, że Twoje wilgotne ciasto piernik będzie jeszcze smaczniejsze.
A może masa orzechowa?
Nie jest to zbyt popularne połączenie, ale smak orzechów razem do piernika pasuje doskonale! Czego potrzebujesz do wykonania masy orzechowej?
Składniki:
- 120 g orzechów włoskich
- 40 g masła
- 2 łyżki cukru
- łyżka miodu płynnego naturalnego
Przygotowanie:
- Orzechy obierz ze skórek. By było Ci prościej, umieść je na chwilę na rozgrzanej patelni i spraż. Schowaj w szczelnym pudełku i energicznie potrząśnij. Orzechy wyjdą z pudełka bez skórek. Pokrój je na małe kawałki, jednak uważaj, by nie były zbyt drobne;
- W rondelku rozpuść masło, dodaj do niego cukier i orzechy. Zamieszaj całość. Zostało Ci już tylko dodać miód, wymieszać całość ponownie i... po przestudzeniu masa orzechowa będzie już gotowa do dekoracji!
Masa orzechowa jest pyszna i doskonale podkreśli smak Twojego piernika. Uważaj jednak podczas jej przygotowywania. Zwróć uwagę, by nie przypalić orzechów – wówczas staną się w smaku nieprzyjemnie gorzkie. Podobnie uważaj, by nie przypalić masła. Warto robić całość w skupieniu i na minimalnym ogniu. Wtedy Twoja masa wyjdzie idealnie!
Ciasto piernikowe - dodaj inne smaczne dekoracje
Lukier, masa orzechowa lub polewa... Na tym jednak wybór dekoracji nie musi się wcale kończyć. Nim polewa (albo lukier) zastygną, dodaj na wierzch jeszcze kilka ciekawych składników. Możesz wykorzystać na przykład:
- kandyzowaną skórkę pomarańczową;
- plastry pomarańczy – zarówno świeże, jak i suszone – możesz je ułożyć w pięknym rzędzie;
- cynamon – zarówno laski, jak i proszek – możesz posypać wierzch i zatopić przyprawę w lukrze lub w polewie;
- bakalie – możesz ozdobić piernik rodzynkami lub poprzekrajanymi suszonymi śliwkami;
- wiórki kokosowe;
- kawałki mlecznej czekolady – co do czekolady pasuje bardziej niż... czekolada?;
- suszone owoce – bardzo dobrze wpasują się w świąteczny klimat i w świąteczny piernik;
- miód – możesz polać nim wierzch piernika i posypać na przykład posiekanymi orzechami.
Swobodnie wybieraj spośród opcji podanych powyżej lub dodaj coś od siebie – ograniczeniem jest tu tylko kreatywność i preferencje smakowe – zarówno Twoje, jak i Twoich gości.
Piernik – czas przechowywania
Pierniki mają to do siebie, że czas ich przydatności jest bardzo długi. Ta niepozorna mieszanka mąki pszennej, proszku do pieczenia (lub sody oczyszczonej), przyprawy do piernika i miodu może utrzymać się do kilku tygodni.
Ciasto piernikowe bez dodatków możesz trzymać długo. Czas ten skraca się, gdy dodasz trochę powideł śliwkowych, dżemu lub innych składników, które mają nieco mniejszą trwałość niż sam piernik. Czy zatem najlepszy piernik to taki bez dodatków? Nie do końca.
Najlepszy piernik to taki, który najszybciej znika. Wówczas przechowywanie nie jest problemem. Możesz dodać miód, cynamon, skórkę pomarańczową, czekoladę połamać na kawałki i wrzucić do polewy... słowem – umieścić na nim wszystko, co lubisz Ty i Twoi bliscy. Wtedy o przechowywanie nie będzie trzeba się martwić! Smacznego!
Komentarze