Ciasto na karpatkę
2 godz.
16 porcji
Średnie
Ciasta i desery

Ciasto na karpatkę

Karpatka to tradycyjne polskie ciasto, które nie tylko doskonale smakuje, ale i idealnie prezentuje się na talerzu. Wszystko za sprawą charakterystycznych, wyrośniętych „pagórków”, którym wypiek zawdzięcza swoją nazwę. Chcesz wznieść się na szczyt kulinarnych umiejętności, by zaserwować swoim bliskim perfekcyjnie upieczoną karpatkę? Sprawdź nasz przepis!

Produkty użyte w tym przepisie (1) Kup online

Lista składników 10

Przygotowanie

Podobał Ci się ten przepis?

Warto wiedzieć

Karpatka to pyszne ciasto, które z pewnością Ci wyjdzie, jeśli zrobisz je w skupieniu i z uwagą. Poniżej znajdziesz kilka wskazówek, które sprawią, że przepis na karpatkę będzie zawsze dobrze wychodził. Nawet jeśli masz naprawdę mało czasu i się spieszysz. Trzymaj się tylko tych kilku porad:

  • rozprowadzając ciasto parzone w formie łopatką/szpatułką/innym narzędziem, które zamierzasz użyć, mocz je regularnie w ciepłej wodzie – ciasto nie będzie się wówczas lepić;
  • nie otwieraj piekarnika w czasie pieczenia – w przeciwnym razie ciasto nie będzie miało charakterystycznych górek;
  • im lepiej ubijesz masło, tym bardziej puszysty krem budyniowy uzyskasz;
  • jeśli lekko skropisz ciasto wodą przed pieczeniem, wybrzuszenia będą bardziej wyraziste;
  • im grubsze ciasto zrobisz, tym dłużej powinno się piec;
  • gdy używasz tej samej blaszki do pieczenia obu blatów, pozwól pierwszemu ciastu nieco ostygnąć, by uniknąć uszkodzenia wypieku podczas jego wyjmowania.

O to zadbaj, aby karpatka wyszła idealnie

Zwróć uwagę na kilka szczegółów, aby Twoja karpatka wyszła idealnie za każdym razem.

Dodanie jajek

Dopiero gdy masa na ciasto będzie chłodna, dodaj do niej jajka. Przygotuj je wcześniej, rozbijając je do szklanki, dzięki czemu unikniesz wpadnięcia skorupek do ciasta. Dodawaj po jednym jajku do masy i przez chwilę miksuj ciasto. Powtarzaj tę czynność aż dodasz wszystkie jajka. Dzięki temu masa wyjdzie idealnie gładka.

Dokładne mieszanie

Do wystudzonego ciasta wsyp przesianą wcześniej mąkę wraz z solą i proszkiem do pieczenia. Dzięki przesianiu mąki masa będzie pozbawiona grudek. Całość ucieraj przez około 3 minuty do czasu, aż ciasto stanie się idealnie gładkie. Gotową masę poznasz po tym, że bez problemu będzie odchodzić od brzegów garnka.

Sparzenie ciasta

Dla wielu osób zaczynających swoją przygodę z wypiekami, przepis na karpatkę, może wydawać się dość zaskakujący. W przeciwieństwie do wielu innych słodkich łakoci, pagórkowate ciasto wymaga wcześniejszego sparzenia. Jeśli obawiasz się przypalenia składników w garnku, spróbuj innego sposobu. Wlej wodę do garnka i umieść go na małym palniku. Następnie umieść w garnku miskę z masłem i szczyptą soli – pamiętaj, by była ona częściowo zanurzona w wodzie. Bez przerwy mieszając, doprowadź oba składniki do wrzenia.

Ciasto karpatka – na co musisz uważać?

Przygotowując karpatkę zachowaj szczególną uwagę podczas:

Łączenia masła z masą budyniową

Miękkie masło ubij mikserem i połącz dopiero z ostudzoną masą budyniową. Uważaj jednak na ilość masła, zarówno w cieście parzonym, jak i w kremie. Jeśli dasz go za dużo, ciasto może być zbyt maślane. Gotowy krem rozsmaruj na jednej części ciasta, a następnie przykryj je drugą warstwą i lekko dociśnij. Karpatkę wstaw na godzinę do lodówki, a przed podaniem posyp ją dodatkowo cukrem pudrem, by pięknie wyglądała na talerzu.

Przygotowania kremu budyniowego

Sekret smaku idealnej karpatki to nie tylko perfekcyjnie wyrośnięte ciasto, ale i doskonały krem budyniowy. Jak go przygotować? Do szklanki mleka dodaj proszek budyniowy wraz z cukrem. Resztę mleka dobrze zagotuj, a następnie dodaj do niej mleko z rozpuszczonym budyniem. Mieszaj do dokładnego połączenia składników, a następnie gotuj przez około 2 minuty, aż budyń zacznie bulgotać. Odstawiony do przestudzenia krem przykryj folią, by zapobiec powstaniu kożucha na jego powierzchni. Niestety krem budyniowy lubi płatać figle. Koniecznie pilnuj więc mieszania go co jakiś czas i zadbaj by masło na pewno było dobrze ubite przed połączeniem składników.

Przygotowania idealnego ciasta na karpatkę

W czasie pieczenia karpatki nigdy nie otwieraj piekarnika. Dostęp zimnego powietrza spowoduje opadnięcie ciasta. Zamiast charakterystycznych „pagórków”, karpatka wyjdzie zupełnie płaska. Uważaj też przy pieczeniu. By upiec drugą część ciasta na tej samej blaszce, poczekaj, aż pierwsza lekko przestygnie. W przeciwnym razie upieczony wcześniej płat ciasta może uszkodzić się przy przenoszeniu.

Rozkładania ciasta na blaszce

Wykładając ciasto na blachę, do jego rozprowadzenia posiłkuj się płaską łopatką. W trakcie mocz ją w ciepłej wodzie, aby uniknąć klejenia się do niej ciasta. Dla swojej wygody możesz podzielić ciasto na dwie części i piec w dwóch osobnych blaszkach lub kolejno po sobie. W ten sposób unikniesz problemu ze zbyt grubym lub zbyt cienkim ciastem oraz jego nierównymi płatami. Jeśli pieczesz ciasto w proporcjach jakie zawiera nasz przepis na karpatkę, zwracaj uwagę na czas pieczenia. Jeśli korzystasz z mniejszych blaszek i ciasto będzie grubsze, czas pieczenia się wydłuży.

A może przygotujesz domowy budyń o smaku waniliowym?

Możesz ugotować budyń do kremu z proszku i to będzie jak najbardziej w porządku. Jeśli jednak masz czas i ochotę, możesz go przygotować samodzielnie od podstaw.

Składniki:

  • 700 ml mleka
  • 2 łyżeczki cukru waniliowego
  • 150 g cukru pudru
  • 2 żółtka
  • 250 g masła
  • 80 g mąki pszennej
  • 70 g mąki ziemniaczanej
  • pół łyżeczki aromatu waniliowego

Przygotowanie:

  1. Wlej do garnka 350 ml mleka i wstaw na mały ogień do zagotowania. Pozostałą część mleka wymieszaj mikserem z cukrem pudrem, żółtkami jaj, cukrem waniliowym i aromatem waniliowym. Na koniec należy wsypać mąkę – dodaj oba rodzaje, po czym dokładnie zmiksuj całość;
  2. Do gotującego się mleka wlej powstałą mieszankę. Mieszaj energicznie, aby uzyskać gładką konsystencję. Po około minucie zdejmij garnek z ognia, by ostudzić mieszankę. Regularnie mieszaj, by nie powstał kożuch albo od razu po zdjęciu z ognia przykryj ją folią;
  3. Dalej postępuj podobnie jak w podstawowym przepisie – ubij masło w temperaturze pokojowej, powoli dodawaj do niego budyń, następnie całość ubij na jednolitą masę. Później rozłóż masę na jeden blat ciasta, na nią połóż drugi blat. Tak przygotowane ciasto włóż na godzinę do lodówki. Ciasto karpatka z domowym kremem budyniowym jest gotowe!

Karpatka (nie tak bardzo) vintage

Karpatka, podobnie jak niemal wszystkie ciasta, ma swoją historię. Ta akurat nie jest zbyt długa – sięga zaledwie poprzedniego stulecia. W skryptach studentów filologii polskiej z 1972 roku znaleziono pierwszą wzmiankę literalnie brzmiącą "karpatka". Określała wówczas mniejsze ciastka, a nie ciasto z wielkiej blachy. Jednak jest ono tak pyszne, że nie sposób wyobrazić je sobie w pomniejszonej wersji!

W mniej więcej tym okresie umiejscawia się też powstanie podręcznika dla przyszłych techników przemysłu spożywczego. Znalazły się tam dokładne instrukcje przyrządzenia tego wypieku. Co to oznacza w praktyce? Otóż... Wielu z nas mogło być już na świecie, gdy powstawał przepis na przygotowanie tego pysznego ciasta.

Karpatka – oryginalny skład ciasta

Zaprezentowany powyżej przepis na karpatkę jest pyszny, sprawdzony, popularny i smaczny – wiadomo! Ale... Nie jest to pierwszy, który powstał. Według danych z leksykonów i słowników, oryginalna forma ciasta była nieco inna.

Po pierwsze: spód. Ciasto parzone uważamy już za część naszej tradycji, ale nie zawsze tak było... Pierwsze karpatki cukiernicy przygotowywali na kruchym cieście, które było smarowane marmoladą. Dopiero na warstwie marmolady rozsmarowywano grubą warstwę pysznego kremu, a następnie przykrywano to karpatkową warstwą ciasta parzonego.

Gdzie się podziały tamte karpatki niezapomniane?

Marmolada używana w karpatce lekko zwilżała kruchy spód ciasta i nasączała go pysznym smakiem. Podobnie działał krem budyniowy. Gdy ciasto odpoczywało w lodówce, krem miał czas, aby przeniknąć smakiem i zapachem owoców.

Dlaczego z czasem większą popularność zyskała wersja karpatki tylko z ciastem parzonym? Prawdopodobnie są to względy czysto praktyczne. Zamiast robić dwa rodzaje ciast, piec je, chłodzić, przekładać, można zrobić jedno w podwójnej ilości, posmarować kremem i złożyć je niczym kanapkę. Jeśli chodzi o marmoladę – obecnie również można spotkać karpatkę z jej dodatkiem. Może spróbujesz przygotować ją w domu?

Karpatka i kremówka – czym się od siebie różnią?

Warto poznać bliskich krewnych karpatki, którzy często mylą się, albo są wymieniani zamiennie. Po czym poznać karpatkę, a po czym kremówkę?

  • Karpatka – dwa blaty ciasta parzonego, przełożone pysznym kremem budyniowym;
  • Kremówka – dwa blaty ciasta śmietankowego przełożone kremem russel lub budyniem śmietankowym.

Oba ciasta są tak pyszne, że nie sposób wybrać lepszego!

Komentarze